مقدمه :
” در هیاهوی روزگار انسانها گاه خود را نیز فراموش میکنند، گمشده از خویشتن با صورتکهایی که به چهره دارند
از این سو به آن سو میدوند. گاه در نهایت تعجب وقتی به بازبینی خود میپردازند حتی به یاد نمیآورند
زیر این صورتک کدامین چهره است و برای رسیدن به کدامین هدف اینچنین ناآرام میدوند؟! “
پس از آنکه پژوهشگران برای مطالعۀ ذهن به مشاهدات کنترل شده و آزمایشگری روی آوردند، روانشناسی هویتی مستقل از ریشههای فلسفی خود کسب نمود. یکی از اولین مکاتب روانشناسی علمی، مکتب روانپویشی بود. در ادبیات روانشناسی، روان پویایی به عنوان مطالعۀ نیروها و انرژیهای تعمیم داده شده بوسیلۀ عمیقترین نیازهای انسانی تعریف شده است. تأکید و تمرکز علمی مکتب روان پویشی بر روی شاهرگ اصلی حیات انسان، یعنی تجربهی واقعی احساسات و درک نیازهای او، سبب شدهاست تا با وجود گذشت بیش از یک قرن و با توجه به تغییرات و تحولات تاریخی، سیاسی، اجتماعی و علمی در پهنهی جهان خاکی، این مکتب به عنوان رویکردی کهن در جوامع متمدن پایهگذاری و ماندگار شود و از کهنگی و منسوخ شدگی در امان بماند. روانشناسان پویایی بر این باورند رشد شخصیت بهنجار فرد و حتی جامعه، بر تحلیل موفقیت آمیز و یکپارچگی مراحل رشدی پایهگذاری میشود. در این راستا، جستجو در پیچ و خم روان و شناخت خود و آزاد ساختن انسان از منابع ناخودآگاه، راه نویی میگشاید که در آن کهنگی، تکرار و ناپختگی جای خود را به پویایی تحولی و شکوفایی “خود” میسپارد.
سیر تکاملی روانشناسی پویایی از یک طرف و در آمیختگی تاریخ کهن ایران با مذهب از سوی دیگر، این کشور را مستعد میزبانی و بومی سازی این رویکرد برای کاوشگران و محققین علوم مختلف نموده است. در راستای تطابق پذیری مکتب روان پویشی با فرهنگ ایران همین بس که تأملی شود به جایگاه مفاهیمی همچون اسطورهها، مذهب، سمبولهای فرهنگی، قهرمان، تابوهای اجتماعی، انقلاب و تحول و تغییر. از این رو، تاریخ روانشناسی در ایران توانسته است تا به امروز روانشناسان، روانپزشکان و محققین پیرو مکتب روان پویشی را به صورت پراکنده و سازمان نایافته جذب کند و در خود پرورش دهد. تا کنون تعداد محدودی مؤسسه و یا انجمنNGO با رویکرد پویشی در ایران تأسیس شدهاند و دانش آموختگان علاقمند به این رویکرد نیز توانستهاند با وجود امکانات محدود، توسط اساتید این فن تربیت شوند.
در این برهه از زمان، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی با همکاری انجمن روانشناسی ایران برای اولین بار اقدام به برگزاری ” اولین همایش روانشناسی پویایی در ایران ” در اسفند ماه ۱۳۸۸نموده است. برگزار کنندگان بر این باورند، با بررسی خاستگاههای روانشناسی و مطالعۀ تحول آن در طول زمان و گردآوری داشتههای علمی، میتوان ماهیت روانشناسی پویایی امروز ایران را درک کرد و به تبیین رفتارهای آتی آن دست یازید. همچنین از این طریق میتوان به شناسایی تحقیقات علمی انجام شده و معرفی محققان و فعالان این شاخه روان شناسی از ابتدا تا حال پرداخت. اولین همایش روانپویشی در ایران به دنبال آن است که به بینظمیهای دنیای روانپویشی در ایران نظم بخشد، به آشفتگیها معنا دهد و با قرار دادن گذشته در مقابل دیدگان، زمان حال را تبیین کند و بستری برای رشد و پیشرفت در جهت تعالی “خود” مهیّا سازد.
دکتر علیرضا عابدین
دبیر اولین همایش سراسری روانشناسی پویایی در ایران
۵ و ۶ اسفندماه ۱۳۸۸